My grammar books don't have much to say about the verb "to be", which is olmaq in the dictionary. Kurtuluş Öztopçu does refer to "the auxillary verb i- 'to be'". This is the only reference to i- that I have come across, but it does explain the appearance of idi et cetera in the past tense of "to be". He also makes a passing reference to isə, which he calls a "frozen conditional form" - huh?? I guess the conditional part is the sə and the frozen part is that it is only used in a very specific way - to mean "and" or "but" in a declarative sentence that contrasts two things: Bu ispanaq, o isə turş. (This is spinach but that is tursh.) So, to be or not to be, that is the question...
PRESENT
Mən -(y)əm, -(y)am
Sən -sən, -san
O -dir, dır, dür, dur
Biz -(y)ik, -(y)ıq, -(y)ük, -(y)uq
Siz -siniz, sınız, sünüz, sunuz [Say -siz, sız, süz, suz]
Onlar -dirlər, dırlar, dürlər, durlar [Say -dilər, -dılar, dülər, dular]
negative
As in the sentence, I am not ill.
Mən xəstə deyiləm.
Sən xəstə deyilsən.
O xəstə deyildir.
Biz xəstə deyildik.
Siz xəstə deyildiniz.
Onlar xəstə deyildirlər.
PAST TENSE
Mən xəstə idim.
Sən xəstə idin.
O xəstə idi.
Biz xəstə idik.
Siz xəstə idiniz.
Onlar xəstə idilər.
negative
Mən xəstə deyildim.
Sən xəstə deyildin.
O xəstə deyildi.
Biz xəstə deyildik.
Siz xəstə deyildiniz.
Onlar xəstə deyildilər.
PAST PERFECT
Mən xəstə olmuşəm.
Sən xəstə olmu(ş)sən.
O xəstə olmuşdur.
Biz xəstə olmuşuq.
Siz xəstə olmu(ş)sunuz.
Onlar xəstə olmuşdular.
negative
Mən xəstə olmamuşəm.
Sən xəstə olmamu(ş)sən.
O xəstə olmamuşdur.
Biz xəstə olmamuşuq.
Siz xəstə olmamu(ş)sunuz.
Onlar xəstə olmamuşlar.
PLUPERFECT
Mən xəstə olmuşdum.
Sən xəstə olmuşdun.
O xəstə olmuşdu.
Biz xəstə olmuşduq.
Siz xəstə olmuşdunuz.
Onlar xəstə olmuşdular.
negative
Mən xəstə olmamuşdum.
Sən xəstə olmamuşdun.
O xəstə olmamuşdu.
Biz xəstə olmamuşduq.
Siz xəstə olmamuşdunuz.
Onlar xəstə olmamuşdular.
IMPERATIVE
Sağ ol! (you singular)
Bu olsun. - Let it be. I don't mind.
Sağ olun! (you plural)
OTHER FORMS
Olar - one can, one may:
Onu demək olar. - You can say this. You could say. One could say.
Burada gözləmək olar. - You can wait here. One can wait here.
Bunu etmək olar. - It can be done.
Əgər olarsa. - If it is possible.
Oldu, olub - happened:
Sonra nə oldu? - Then what happened?
Onlara nə olub? - What happened to them?
Olmaz - should not be, is not suited; it is impossible.
O rəis olmaz. - He should not be the head. He is not suited to being a head.
Orə getmək olmaz. - It is impossible to go there.
Olan - being, existing.
Kəndə olan. - living in the village, being in the village.
Olanda - when being.
Xəstə olanda, mən çox yoruldum. - When I was sick I was very tired.
Olmaya - maybe.
Olmaya onu gördünüz. - Maybe you saw him.
Olsa-olsa - at best.
Olsa-olsa mən on dəqiqə sonra çata bilərəm. - At best I can arrive in ten minutes.
Olsun (Ola bilsin) - Perhaps...
Olsun (Ola bilsin) ki,... - Perhaps...
