Song - Ceyran

I've discovered a really beautiful song sung by  Fərqanə Qazimova. However, I can't find the words and this again leads me to ask questions that are fundamental to the whole history of Azerbaijani folk music. How does it work? This song must be a composed professional work because the music is attributed to Hacı Xanməmmədov (1918-2005) in Min Bir Mahnı. So, I am assuming that Xanməmmədov Müəllim wrote the music, then chose verses from Aşıq Ələsgər (1821-1926). Or, did he just arrange music that was already associated with the words? Obviously they did not collaborate on the song because of their dates. I would really like some advice on this. Maybe the music she uses is altogether different?

A related question is - why doesn't Fərqanə Xanım sing all of Aşıq Ələskər's words? The first stanza is his except that she replaces (or someone else did?) "xəstə oldum" with "düşdüm oda". Where do the other words that she sings come from? Another aşıq? A poet? She sings "Saz ilə, saz ilə, ceyranım balasını (?), Dağlarda kəklik oxlu ???" I will try to get help with these words. In the meantime, this is the Aşıq Ələskər version.

OK, I back to this with more information. I am pleased to see a posting of a translation! Always appreciated. I have also received a very helpful email from Ted Levin who was the Executive Producer of the CD with this song on it. I will add the words from that version and then attempt a translation.

Ceyran 
Mus.: Hacı Xanməmmədov, söz.: Aşıq Ələsgər
Gazelle

Durum dolanım başına,
Qaşı-gözü qara ceyran.
Həsrətindən xəstə oldum
Eylə dərdə çara, ceyran.

Eşqində mərd dayansan,
Mən yanaram, sən də yansan,
Özün bir tülək tərlansan
Niyə uydun sara, ceyran.

Ələsgərəm, yardan oldum,
Eşqin girdabına qaldım,
Küsdürmüşdüm, könlün aldım,
Yalvara-yalvara, ceyran.

Ceyran

Geraili – Aşıq Ələsgər (1821-1926)

Gəzəl – Seyid Hacı Rza Sərraf (d. 1907)

Durum dolanım başına,

Qaşın, gözün qara Ceyran

Həsrətindən düşdüm oda

Eylə dərdə çarə, Ceyran

Let me surround you with care,

Your dark eyes, Ceyran

I am burning with desire

Deliver me from this suffering, Ceyran.

Saz ilə, saz ilə ceyranın balasını

Dağlarda kəklik oxlasın

Aşkar dolana bilməsəm

Pünhan başına dolanım

            Ay yar, dolanım

With the saz, with the saz, my fawn,

Let the partridges in the mountains murmur,

If I could not care for you openly,

Then let me care in secret,

Oh my love, let me care for you.

Ələsgərəm, aşıq ollam,

Eşqin dəryasına dallam qallam.

Küşdürmüşəm, könlün allam

Yalvara-yalvara, Ceyran

I am Ələsgər, let me love,

Let me sink into the vast ocean of love.

I have caused offense, but I will win your favor

By imploring you, Ceyran. 

Xədəngə-naz ilə könlüm quşun şikar elədin,

Könüldə gizlin olan sirri aşikar elədin.

Nə qədr sən yoxdudun, bilməzidim eşq nədir,

Bətayi-eşqə məni sən gözəl duçar elədin.

Rədifü qafiyəvi  səc’u bəhri bilməz idim,

Fünuni-şe’ri bu Sərrafa sən şuar elədin.